Theekoepel Kasteel de Vanenburg by Veluws

About "Theekoepel Kasteel de Vanenburg"

by Veluws

About the artwork

Theekoepels zijn een typisch Nederlands verschijnsel. Daarbij wordt vaak, niet in de laatste plaats vanwege de naam, gedacht dat theekoepels in hoofdzaak waren bedoeld als plaats om thee te drinken. Hij diende echter eerder als prestigeobject van de eigenaar die het zich kon veroorloven en werd vooral gebruikt voor diverse vrijetijdsbestedingen zoals drinken (thee maar ook alcohol), etentjes en lezen. Ze bevinden zich dikwijls op buitenplaatsen, zomerverblijven van rijke stedelingen. Theekoepels dateren vrijwel allemaal van de 17e eeuw tot aan het begin van de 20e eeuw.
Vestigingsplaats is meestal vrijstaand op een punt met een bijzonder uitzicht, zoals aan een rivier, weg of op een heuvel. Niet alleen zien, maar ook gezien worden, kon een rol spelen. Een deel van de theekoepels is trendsettend geweest, kostbaar uitgevoerd en onder architectuur gebouwd. De mode kon daarbij veranderen en zo zijn onder meer Chinese en Turkse invloeden gebruikt. De navolging varieert en kan bestaan uit een minder duur, degelijk gebouwtje tot aan een goedkope, eenvoudige theekoepel, waarbij de plaatselijke timmerman het werk op zich kon nemen. Tuin- en landschapsarchitecten annex architecten als Daniël Marot en J.D. Zocher jr. vormden de tegenhangers daarin. Verder zijn onder meer speelhuisjes sterk verwant aan theekoepels.


Interieur theekoepel van Kasteel Rosendael, gebouwd circa 1725.
Het grondplan van de theekoepel is symmetrisch en heeft ronde of veelhoekige verschijningsvormen zoals